انتخاب سیستم تهویه مطبوع برای ویلا:
در طراحی تاسیسات مکانیکی ویلا یکی از مهمترین تصمیمات، انتخاب سیستم سرمایش و گرمایش است.
هر چند نقطه ی مشترک پروژه های ویلایی، محدود بودن زیر بنای مسکونی و مجهز بودن به امکاناتی نظیر استخر و جکوزی می باشد، اما قطعا نمی توان انتخاب واحدی برای سیستم تهویه ی مطبوع تمام پروژه های ویلا داشت.
قبل از اتخاذ این تصمیم مهم، علاوه بر گرم یا سرد بودن منطقه باید به میزان رطوبت هوای منطقه در طول سال هم توجه داشت. در صورت مجاورت با دریا، رودخانه یا جنگل، پروژه در منطقه ای با رطوبت نسبی بالا قرار دارد و در غیر این صورت احتمالا پروژه در منطقه ای خشک واقع می باشد.
به طور کلی بسته به موقعیت جغرافیایی پروژه و آب و هوای منطقه، حالت های بحرانی زیر ممکن است: (در حالات غیر بحرانی شرایط آب و هوایی به یکی از حالات زیر نزدیک تر است که بهتر است سیستم تهویه مطابق با آن طراحی گردد)
- منطقه گرم و خشک یا کویری (تابستان گرم و خشک و زمستان سرد و خشک) – مثال: شیراز یا یزد
- منطقه سرد (تابستان معتدل، زمستان بسیار سرد) مثل تبریز، کرمانشاه یا کردستان
- منطقه گرم و مرطوب (تابستان بسیار گرم و شرجی، زمستان معتدل و مرطوب) – مثال: اهواز، بندرعباس و جزایر جنوب کشور از جمله قشم و کیش
- منطقه معتدل و مرطوب (تابستان معتدل اما شرجی، زمستان نسبتا سرد و مرطوب) – مثال: شمال کشور استان های مازندران، گیلان و گرگان
دفتر تدوین ضوابط و معیار های فنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، سال ها پیش در نشریه 127 خود، شرایط آب و هوایی زمستانی و تابستانی شهر های مختلف ایران، EGHLIM IRAN.pdf را ارائه داده است. هر چند اقلیم ایران پس از گذشت چند ده سال از این گزارش تغییر کرده است، اما به علت در دسترس نبودن منبعی موثق تر هنوز هم طراحان با در نظر داشتن اصلاحات لازم از این منبع استفاده می کنند.
علاوه بر کنترل دمای هوا، کنترل رطوبت نسبی هوا نیز از وظایف سیستم تهویه مطبوع است. آسایش انسان در هوای بسیار خشک یا بسیار مرطوب مختل می شود، حتی اگر دمای هوا مناسب باشد. برای آگاهی بیشتر درباره رطوبت نسبی و ناحیه آسایش انسان به پیوست مقاله مراجعه فرمایید.
در مقالات بعدی، سیستم تهویه مطبوع بهینه برای ویلا در هر منطقه آب و هوایی خاص پیشنهاد می گردد. پروژه های کاری و مقالات آموزشی نکوپایا را از طریق وب سایت و شبکه های اجتماعی دنبال کنید:
Instagram: @nekupaya
Weblog: www.nekupaya.com
پیوست:
رطوبت نسبی (Relative Humidity):
بر خلاف باور عموم، رطوبت نسبی هوا، میزان بخار آب موجود در آن نیست. میزان بخار آب موجود در هوا رطوبت مطلق (Absolute Humidity) نامیده می شود. اما رطوبت نسبی چیست؟
بدین منظور لازم است تعریف نقطه ی شبنم (Dew Point) نیز ارائه شود. نقطه شبنم دمایی ست که هوا باید تا آن نقطه سرد شود تا از بخار آب، اشباع گردد. اگر دمای این هوا باز هم پایین تر بیاید، بخشی از بخار آب موجود در هوا تقطیر خواهد شد و به صورت قطرات شبنم بر سطح کویل های خنک کننده یا سطوحی که دمایی پایین تر از این هوا دارند، دیده می شود. بنابراین در این نقطه هوا از بخار آب اشباع شده و امکان افزودن رطوبت به آن وجود ندارد.
تعریف رطوبت نسبی: نسبت رطوبت مطلق موجود در هوا به میزان رطوبت مطلق هوا با همان دما در نقطه ی شبنم (حالت اشباع)، رطوبت نسبی نامیده می شود. توجه شود که رطوبت نسبی هوا بر سطح آسایش انسان اثر مستقیم دارد.
حد آسایش انسان (Comfort Zone):
در تعریف استاندارد (Ashrae 55)، آسایش دمایی شرایطی ذهنی است که احساس رضایت از شرایط ترمودینامیکی محیط را بیان می‌کند. این احساس رضایت در شرایطی وجود دارد که دما و رطوبت محیط در محدوده ای باشد که بدن در شرایط آسایش قرار دارد و فرد نیاز به تغییر شرایط بیرونی را احساس نمی کند. برگرفته از استاندارد اشری، نمودار زیر محدوده ی آسایش انسان را در زمستان و تابستان، بر روی نمودار سایکومتریک نمایش می دهد. همانطور که مشاهده می شود، محدوده ی دمای مطلوب در تابستان بین 23 تا 27 درجه و در زمستان بین 20 تا 25 درجه می باشد. همچنین علاوه بر فراهم بودن این محدوده ی دمایی، کنترل رطوبت نسبی بین 30 تا 60 درصد نیز برای احراز شرایط آسایش انسان لازم است. (دقت شود که برای احساس آسایش در شرایط مرزی دمایی، بایدبه رطوبت نسبی دقت شود. مثلا در دمای 27 درجه سانتیگراد رطوبت نسبی نباید از 30 درصد بالاتر باشد)
